“Ik kwam binnen als een dood vogeltje, maar ga weg hier als een mooie pauw….”
Mevrouw Swikker kwam met 91 jaar naar Hospice Lansingerland in Bergschenhoek. “In eerste instantie wilde mijn moeder helemaal niet naar een Hospice”, vertelt haar dochter Diny de Jong. “Ze woonde nog zelfstandig in Zoetermeer. Haar gezondheid was niet meer goed, ze had alvleesklierkanker en verzwakte snel. En het werd steeds meer in en uit het ziekenhuis. Wij probeerden, samen met de wijkverpleging, er zoveel mogelijk voor haar te zijn. Maar op den duur zei haar eigen huisarts dat het tijd was om te gaan kijken naar een andere oplossing.” Mart de Jong: “Via vrienden hadden we goede verhalen gehoord over Hospice Lansingerland. We belden op woensdag naar Bergschenhoek en op donderdag konden we al terecht. Een enorme geruststelling.”
In het hospice kreeg ze een nieuwe huisarts Dokter van Leenen, waar het vanaf het eerste moment heel goed mee klikte. Bart van Leenen maakte begin februari kennis met haar: “Ze was eigenlijk nooit ziek geweest, maar enkele weken geleden begonnen de klachten. Behandeling was niet meer mogelijk. Lijdzaam zou ze moeten afwachten hoe haar overlijden onafwendbaar dichterbij zou komen. Ze moest haar zelfstandigheid opgeven en kwam naar het hospice.“
Het ziekteproces verloopt snel. Ze zoekt haar rouwkaarten uit en bestelt haar eigen doodskist. Ze wordt wat geel maar wijt dat zelf aan enkele uurtjes in de zon op het terras in de stoel en wat later in bed buiten.
Diny: “Vanaf het eerste moment voelde mijn moeder zich thuis en welkom. Het was perfect. We hadden niet meer de zorg of ze wel voldoende at, of ze wel veilig in en uit haar bed of stoel kon stappen. Je voelt vanaf het begin zoveel liefde en zorg, voor haar maar ook voor ons. In het begin ging ik iedere dag naar haar toe, maar na een aantal weken zei ze zelf tegen me “Je hoeft niet meer steeds te komen, ik heb zoveel fijne mensen om me heen.” Dat was nieuw voor ons want toen ze thuis woonde liet je haar niet graag alleen thuis. Ik ging dan met een zwaar gevoel dan naar huis.”
Dokter van Leenen vertelt: “ De toenemende pijn reageert redelijk op de pijnbestrijding maar het aanhoudende braken is evenals de diarree moeilijk te behandelen. Mevrouw uit steeds vaker haar wens om te sterven. Palliatieve sedatie wordt onderwerp van gesprek.
Vier maanden na het stellen van de diagnose lijkt het overlijden snel dichterbij te komen.
Regelmatig is ze niet aanspreekbaar. Toch behoudt ze de autonomie over haar leven en wil de sedatie nog even uitstellen. “
Als laatste poging het braken te stoppen start de arts met dexamethason. Het braken stopt, de ontlasting verbetert en mevrouw wordt weer volledig helder.Ze is erg tevreden, krijgt weer wat trek in eten en geniet weer van het leven.
Zelf de regie
“Mijn moeder had ook een goede band met dokter Bart”, vertelt Diny. “De dokter gaf haar rust, besprak alle mogelijkheden met haar. Dan zat hij op de rollator van mijn moeder naast haar bed. Dat vond ze fijn. “Ik voel mijn eigen lijf” zei ze altijd. Hierdoor heeft ze tot aan het eind zelf de regie gehad. Dat vond ze heel belangrijk. Ik ook, alles werd met haar besproken en niet bijvoorbeeld eerst met mij en dan pas met haar. In eerste instantie was haar levensverwachting 3 maanden. Maar we merkten dat ze door de goede zorgen en de aandacht echt weer even ‘opleefde’ na een aantal maanden, hier hebben we nog wel even zorgen om gehad want hield dit bijvoorbeeld in dat ze weer naar haar eigen huis moest? Maar na goed overleg met de dokter en de leiding van het Hospice is dit allemaal goed geregeld. Ze kon gewoon blijven. Wederom een hele geruststelling. “
“Mijn moeder heeft in de laatste maanden nog boekenleggers gemaakt voor de vrijwilligers van het Hospice, niet voor iedereen want ze had duidelijk haar voorkeuren. Voor ons soms wel eens lastig maar hierin was mijn moeder heel duidelijk. Zo mocht de vrijwilligster Pien alleen maar haar scholletje bakken, zij kon dit volgens mijn moeder het beste.”
Mart de Jong: “In de tijd dat ze in het Hospice verbleef zijn we ook nog met mijn schoonmoeder een dag op pad geweest met de Wensambulance. We zouden eerst naar Duitsland gaan, maar na overleg met onder andere de dokter en het Hospice was dit toch iets te ver voor haar. We hebben een mooi bezoek aan de Keukenhof gehad en zijn naar een nichtje geweest in Helmond. Na afloop hebben we met iedereen chinees gegeten aan de grote tafel in de woonkamer van het Hospice. Een onvergetelijke dag waar we nog met veel plezier op terug kijken. Hiervan had mijn vrouw een fotoboek gemaakt wat bij mijn schoonmoeder op de kamer lag. Iedere vrijwilliger die bij haar kwam heeft dit boek gezien.”
Met veel plezier en enthousiasme vertelt Mevrouw Swikker ook haar levensverhaal dat door vrijwilligster Thea wordt uitgewerkt tot een omvangrijk boekwerk. Ze geniet van ontspannings-sessies van Claudia , massages door vrijwilligster Marian en waant zich dan bijna letterlijk aan het strand en kan ze “de zee horen”.
“Tijdens haar verblijf heeft ook één van de vrijwilligers, Thea, haar levensverhaal opgeschreven. Ze heeft het niet helemaal kunnen afmaken, omdat mijn moeder toch iets eerder overleed, maar voor ons is het af. Het is een mooie herinnering geworden ” vertelt Diny.
“Tijdens haar verblijf in het Hospice hebben wij ook de tijd gehad praktische zaken met haar te bespreken, zoals bijvoorbeeld haar begrafenis. Wij hebben thuis een voorgesprek gehad met de begrafenisonderneemster maar we hebben alles besproken en gekozen met mijn schoonmoeder” vertelt Mart “Ze heeft zelf haar kist uitgezocht en haar muziekvoorkeur kunnen aangeven. Hier hebben we later best nog om kunnen lachen want in eerste instantie gaf ze aan Schlager muziek mooi te vinden. Dit vonden wij toch niet zo gepast voor een uitvaart. Dus in goed overleg hebben we iets anders uitgekozen. Ook in dit proces heeft ze de regie gehad. En voor ons was het een geruststelling dat we dit volgens haar wensen hebben kunnen regelen.”
Als iemand in het Hospice overlijdt is er altijd een uitgeleide vanuit het Hospice. Dan staan de aanwezige vrijwilligers in de gang, wordt een gedicht voorgelezen en is er een moment van stilte en gedenken. Diny: ”De eerste paar keer dat er iemand in het hospice kwam te overlijden wilde mijn moeder dit niet zien. Het was misschien best confronterend. Maar na verloop van tijd vroeg ze aan de vrijwilligers of haar deur open mocht blijven. Dit natuurlijk altijd in overleg met de familie van de overledene. Mijn moeder wilde ook zien wat er dan gebeurde en op haar manier afscheid nemen van degene die was overleden.”
Haar laatste gestelde levensdoel wordt eind juni gehaald: Mevrouw Swikker heeft haar 92ste verjaardag in het Hospice mogen vieren. Diny: “Ze hield enorm van rozen dus we hadden er 92 (inclusief vaas) voor haar geregeld. Het was voor haar echt nog een feestje. Iedereen kwam langs, zelfs dokter Bart. En een van de vrijwilligers wist dat mijn moeder van rozen hield en kwam ook speciaal nog even langs met een roos voor haar. Heel bijzonder.Er is zoveel aandacht en tijd voor haar. Haar laatste maanden zijn top geweest! Er heerst een groot familiegevoel binnen het Hospice. Er aandacht voor iedereen. Wij hebben gekscherend al gezegd dat we onze kamer al hebben gereserveerd als de tijd daar is.” “Na haar verjaardag ging het snel bergafwaarts” vertelt dokter van Leenen, “Er treden bijwerkingen treden op: slapeloosheid, krachtsverlies, maar ook wat gewichtstoename met een voller gezicht en een ‘gezonde’ kleur.”
Mevrouw Swikker heeft het prima naar haar zin ondanks dat ze haar bed niet meer uitkomt.
Tijdens één van haar maaltijden (bami met saté) zegt ze stralend en trots: “ik kwam binnen als een dood vogeltje, maar ga weg hier als een mooie pauw”. Liggend in bed is ze, dagen en een groot deel van de nachten, aan het knutselen. Ze vouwt en plakt voor iedereen een aandenken van papier. Voorde dokter heeft ze een boekenlegger met de veelzeggende tekst : “BEDANKT”.
Dan gaat ze toch nog onverwachts heel snel achteruit. Binnen een week na haar alleszeggende uitspraak raakt ze in coma en overlijdt heel rustig, acht maanden na de diagnose. Tot het laatste moment heeft ze zelf de regie over haar leven behouden:
ZE VERLIET DEZE WERELD ALS EEN MOOIE, TROTSE, PAUW.